Tsjechische wet homohuwelijk aan flarden
De stemming in de Kamer van Afgevaardigden van het Tsjechische parlement over de wet op het homohuwelijk eindigde in een teleurstelling. Dat is niet verwonderlijk als je bedenkt dat de huidige regeringscoalitie al lange tijd probeert om van een land dat ooit het bolwerk van het liberalisme was, een hel van conservatisme te maken.
Een mislukking was te verwachten, al was het maar omdat parlementsleden en leden van het Europees Parlement elkaar probeerden te overtreffen in opeenvolgende voorstellen voor een ‘compromis’ – blijkbaar gebaseerd op het unanieme standpunt dat het compromis tussen gelijkheid en ongelijkheid ongelijkheid is. De bestendiging van de scheiding tussen het huwelijk en burgerlijke partnerschappen was dus bij voorbaat gegarandeerd.
Onze vertegenwoordigers herinneren ons er voortdurend aan dat er maar één manier is om vakbonden te institutionaliseren (geen alternatieven!). En als iemand zich niet heeft ingespannen om geboren te worden op de manier waarop hij of zij geboren moet worden, moet hij of zij gestraft worden door de rechten te beperken. Op deze manier zal de gesel van de diversiteit binnen de perken blijven, onze mooie, heteronormatieve samenleving niet bezoedelen en, bovenal, onze zorgvuldig gecultiveerde privileges niet schenden, die absoluut niet gedeeld mogen worden met inferieure individuen.
Denk aan de kinderen
Afgezien van deze idiote ideologie was de belangrijkste focus van het geschil de plichtmatige gijzelaar van elk zinvol politiek argument: kinderen. Het lijkt erop dat, temidden van de onbegrijpelijke kreten over de erosie van ’traditionele waarden’ (deze erosie gaat veel te langzaam!), iemand op zijn minst zou kunnen wijzen op de vele jaren van wetenschappelijk onderzoek waaruit we weten dat de seksuele geaardheid van ouders geen invloed heeft op de kwaliteit van de opvoeding van kinderen. Waar daar – onze vertegenwoordigers hebben aangenomen dat alleen heterokoppels op de juiste manier van hun kroost kunnen houden.
De zogenaamde compromisopties verschilden vooral in de mate van vrijheid die ze genereus toekenden aan minderheden op het gebied van adoptie. De resultaten stelden opnieuw de verwachtingen teleur. In een relatie van hetzelfde geslacht is het alleen mogelijk om… je eigen biologische kinderen te adopteren. Dit is echter een nieuwigheid – en of het telt als een overwinning zal afhangen van je vermogen om door de verraderlijke wateren van draagmoederschap te navigeren. Het laat zich raden dat dit fenomeen vooralsnog volledig wordt genegeerd door de Tsjechische wet.
Er is ook weinig vooruitgang geboekt op het gebied van erfenissen, weduwepensioenen enzovoort – zaken die in het huwelijk als vanzelfsprekend worden beschouwd. Het is een kleinigheid, een kruimel die wordt toegeworpen aan de mensen wier inferioriteit de heersers hebben bevestigd. Het is moeilijk om ze met de ene hand te kussen als ze met de andere hand slaan.
Lobbyisten vallen aan
Op zoek naar de oorzaak van het fiasco kom je uit bij dezelfde verdachten als altijd: ideologie en politiek. Het ideologische spoor is gemakkelijk te volgen, aangezien de huidige coalitie krioelt van de conservatieve lobbyisten van het ergste soort.
In januari weigerde de Tsjechische senaat het Verdrag van Istanbul te ratificeren, een Europees verdrag ter bestrijding van geweld tegen vrouwen. Blijkbaar vinden Tsjechen het slaan en verkrachten van vrouwen zo leuk dat ze het niet willen opgeven. Straffen voor seksueel geweld zullen daarom belachelijk laag blijven en slachtoffers zullen geen steun krijgen. Bij deze gelegenheid toonden de Conservatieven op spectaculaire wijze hun onwetendheid over zelfs de meest elementaire concepten. Dezelfde onwetendheid, en vaak zelfs dezelfde zogenaamde ‘argumenten’, zijn opgedoken in discussies over de vraag of deze vreselijke ‘niet-heteroseksuelen’ kinderen zouden mogen opvoeden voor hun ‘onheilige doeleinden’.
Verschillende belangengroepen zijn betrokken bij het debat. Vooral oude bekenden zoals de alliantie Aliance pro rodinu (een van haar leiders is – surprise – parlementslid voor de regeringspartij) en de organisatie Tradiční rodina (een massaproducent van folders met foto’s van lachende kinderen en dreigementen dat de legalisering van het homohuwelijk zal leiden tot de vernietiging van de samenleving). Er was ook geen tekort aan vers bloed – bijvoorbeeld het initiatief Lijst 77, geleid door een ‘eenvoudige timmerman uit het dorp’ die niet eens probeert te doen alsof hij geen stroman is van de Aliance pro rodin en verdacht gemakkelijk toegang heeft tot hooggeplaatste politici. Het idee was natuurlijk om de indruk te wekken dat het volk haat tegen minderheden koesterde.
Ondertussen is het helemaal niet grassroots. Uit enquêtes blijkt dat ongeveer 60 procent van de De Tsjechische samenleving steunt het homohuwelijk. En toch blijven we, om de een of andere reden, dezelfde conservatieve, discriminerende, opgeblazen dinosaurussen kiezen. Dit brengt ons bij de politieke kant van de zaak.
Onheilig verbond
De samenstelling van de huidige coalitie verschilt sterk van de coalitie die oorspronkelijk het homohuwelijk in het parlement bracht. De regeringspartijen vormen een vormeloze klomp onder de naam SPOLU (‘SAMEN’). Ze zijn het eens over het economisch beleid (de twee hoofdpunten van het programma zijn ‘het goed maken voor de rijken’ en ‘de pot op met de armen’), maar ze zijn verstrooid en inconsequent (zelfs binnen dezelfde partij) over zulke triviale zaken als sociale waarden, mensenrechten of – God verhoede het! – ethiek.
Dit betekent dat hoewel een paar parlementsleden en leden van het Europees Parlement van partijen zoals de Piraten, TOP09 of STAN zouden kunnen proberen om politiek te bedrijven, zo niet progressief dan toch tenminste liberaal, ze in de minderheid zijn door de achterlijke fractie van de machtigste coalitiepartner ODS (Democratische Burger Partij), bijna de hele Christen Democratische Partij (dit is duidelijk, hoewel nog steeds teleurstellend omdat er kleine Christelijke initiatieven zijn die het homohuwelijk steunen) en opportunisten die het geen moer kan schelen.
Het deel van de ODS en de christendemocraten dat zich met gelijkheid bezighoudt, speelde de kwestie slim uit. Ze brachten het hele repertoire aan compromissen (d.w.z. verschillende gradaties van discriminatie) in stemming en gooiden zo de coalitie een gladde kluif toe in de hoop stemmen te verspreiden naar meer liberale opties. Maar zelfs dit zou niet hebben gewerkt zonder de medeplichtigheid van de oppositie.
Het probleem met de uitslag van de laatste verkiezingen is dat toen het stof was neergedaald, we een parlement zagen zonder een enkel element om zijn eer te redden. De coalitie werd gevormd door conservatief rechts en de oppositie door… nou ja, ook conservatief rechts. In twee smaken: de fascistische, racistische SPD (Vrijheid en Directe Democratie, overigens geleid als een totale autocratie door een immigrantenhatende immigrant) en de vorige regeringspartij, ANO. Dankzij deze laatste is het fenomeen populisme ingeburgerd in Tsjechië, dat wordt opgevat als de aanvaarding van elk idee zolang het maar (a) het is niet in strijd met het plan van zijn leider, miljardair Andrej Babiš, om van het staatsapparaat een dochteronderneming van zijn bedrijf te maken, en (b) steun heeft bij de verkiezingen.
Populistische films
Onder ANO’s leiderschap werd het eerste wetsvoorstel over het huwelijk tussen personen van hetzelfde geslacht in het parlement ingediend, waardoor het de huidige fase in het wetgevingsproces heeft bereikt. Dit is niet zo verwonderlijk, aangezien de Tsjechische publieke opinie nog niet half zoveel last heeft van de gelijkheid van het huwelijk als de huilebalken over ‘genderideologie’ zouden willen.
De ANO onderging echter een strategische verschuiving ter voorbereiding op de verkiezingen, die ze uiteindelijk toch verloor. Nadat de partij tijdens de pandemische periode volledig gefaald had in het beheren van de staat, moest ze overschakelen van ingebeelde successen naar de cultuuroorlog om te proberen stemmen weg te halen bij anti-establishment partijen. Daartoe heeft hij de strategie en retoriek van een andere populaire Midden-Europese leider in kaart gebracht: Viktor Orbán. Laten we even pauzeren, laat het tot ons doordringen.
En natuurlijk kregen de conservatieve vertegenwoordigers van de coalitie het voor elkaar dat de ANO-stemmen het lot van het homohuwelijk bepaalden. Ze stemden allemaal voor de meest restrictieve optie. Het huidige campagnedoel van ANO is om bekend te staan als de meest anti-establishment partij (anti-westers, anti-EU, anti-internationalistisch, anti-morele corruptie – termen die door elkaar worden gebruikt), terwijl het niets doet om de positie van Tsjechië in de EU te schaden (want Babiš is ook geïnteresseerd in het maximaliseren van de winsten uit de door de EU gesubsidieerde landbouw). Kortom, we hebben gezien hoe de oppositie samenwerkt met de minst wenselijke elementen van de coalitie. En als de huidige peilingen iets zeggen over de toekomst van het Tsjechische parlement, dan is dat nog niet voor de laatste keer gebeurd.
Er moet nog één feit worden vermeld: of we het trieste lot van de wet op het homohuwelijk nu als een overwinning of een nederlaag beschouwen, het verhaal houdt hier niet op. Het voorstel moet in zijn huidige vorm nog steeds door de senaat – dezelfde senaat die besloot dat geweld tegen vrouwen Tsjechen helemaal niet stoort en die zijn besluit nam op basis van zijn eigen onwetendheid en onjuiste informatie. Er is dus een niet nul kans dat zelfs een kleine concessie aan niet-heteroseksuelen zal worden afgedaan als een teken van ongebreideld liberalisme. Omdat gelijkheid blijkbaar een kwaad is dat op alle fronten bestreden moet worden.
**
Vertaald uit het Engels door Aleksandra Paszkowska.
