Vidayı sıkın, Rusya tutacaktır. “Seçim” sonrası senaryolar
Rusya örneği, konsolide olmuş otoriter bir rejimin seçimleri, kendi şeklini teyit etmeye yarayan devasa bir olay gibi yönetebileceğini gayet açık bir şekilde ortaya koymaktadır.
Seçimi kimin kazanacağı ve bunun Vladimir Putin olacağı başından beri biliniyorsa, neden seçim yapılsın ki? Bu, Rusya’da büyük oylama yaklaşırken siyaset bilimcilerin, uzmanların ve köşe yazarlarının düzenli olarak duydukları sorulardan biri. Otoriterlikler ve diktatörlükler, demokrasinin bir özelliği olarak kabul edilen prosedürden kaçınmazlar.
Rusya seçimleri sistemin bir testidir. Kremlin kulelerini süsleyen yıldızların en ucundan N. kasabasındaki seçim merkezinin önündeki en derin su birikintisinin dibine kadar, uluslararası kapitalizmin dilinde KPI’lar (anahtar performans göstergeleri) olarak adlandırılan önceden belirlenmiş bir sonucu doğrulamak için tüm çarkların düzgün çalışması gerekir. Bu yıl kuşlar hedef KPI’nın yüzde 80 olduğunu cıvıldadılar. daimi başkan için en az yüzde 70 oranında destek. Katılım.
Rusya başkanlık idaresinin yöneticileri, çeşitli türden propagandacılar, her türlü siyasi ihlal girişimini kovuşturan ve hatta seçmenlerin omzunun üzerinden bakan tüm güç aygıtı, kimin seçimlere katılmasına izin verilip kimin verilmeyeceğinin kaprisine bağlı olduğu devlet seçim komisyonu bu sonuç için çalışıyor. Bir Rus bürokrasisi iş başındadır ve bu bürokraside üst kademede görev alanlar alt kademedekilerin işlerini yapmasını sağlar, talimatlara göre oy vermeye zorlanır.
Devlete ait tüm şirketler önceden belirlenmiş bir sonuç için çalışıyor, çalışanları iyi ve istikrarlı işleri için minnettarlıkla sandık başında itaatkar bir şekilde sıraya giriyor, klinik ve hastane çalışanları, öğretmenler ve öğretim görevlileri sıraya giriyor ve sonuncusu öğrencilerini sıraya sokuyor. Özel sektör de devlete sadakatini gösterme fırsatını kaçırmıyor ve kadrolarının da seçim kartlarını Leviathan’ın ağzına atmalarını sağlıyor. Baskı toplumu dev bir silindir gibi ezip geçiyor, ancak boğazdaki sıkışma hissinin, organizatörlerin seçim dönemi boyunca sunduğu konserler, çekilişler, küçük hediyeler gibi festival atraksiyonlarıyla dengelenmesi gerekiyor.
Ve işte sonuç. Seçim komisyonlarından gelen protokollerin sadece dörtte biri merkezi Rus komisyonuna ulaştı ve şimdiden bir rekor kırılacağı belli oldu – yüzde 88. Oyların kimin için kullanıldığı biliniyor. Rakamların yan yana gelmesi hemen dikkat çekti; ne de olsa iki sekiz Nazi meraklıları tarafından kullanılan sembollerden biridir. Belki de bu yüzden sabah oylar ‘sayılırken’ yüzde bir kaybolmuştu. Modern Rusya gibi diktatörlükler için, sonuçların gösterişli bir şekilde tahrif edilmesi gerçeği, sistemin etkinliğinin bir göstergesi haline gelir. Yapabilirdik, bu yüzden numara yaptık.
Bu yılki başkanlık seçimlerinde hiçbir entrika yoktu, kimse sonucun ne olacağından bir an bile şüphe etmedi. Belki de sadece varsayılan yüzde 80’e baskı yapıyor. “destek” yüzde 90’a çıkarıldı. Putin’in bile gerçeklikten daha fazla kopmak için hala yeri olduğunu gösteren hafif bir abartıdır. Hatta Lukashenko’nun 2020’deki boyalı puanını bile geçti.
Daha fazla savaş
Putin, ilk sonuçların açıklanmasından kısa bir süre sonra seçim merkezinde bir basın toplantısı düzenledi. Yeni dönemde karşılaşılacak zorluklarla ilgili ilk sorulardan birine “her şeyden önce özel askeri operasyonlailgili konuların ele alınması gerektiği” yanıtını verdi. Bir başkasıyla da şunları ekledi: “Siyasi hayatımızda pek bir şey değişmeyecek”. Beşinci dönem henüz başlamadı bile ve sistem şimdiden durağanlaşmaya başladı. Ancak hiçbir şeyin değişmeyeceği gerçeği, her şeyin eskisi gibi, sadece daha fazla olacağı anlamına da gelebilir. Daha fazla savaş, daha fazla baskı, daha fazla izolasyon ve tüm bunları devam ettirmek için daha fazla vergi.
Kilit konulardan biri, tam da ‘özel operasyonlar’ çerçevesinde, Rusya için yeni bir seferberlik turu. Bazı uzmanlar bunun yakında başlayacağını iddia ediyor. Eylül 2022’de ilan edilen bu süreç resmi olarak halen devam etmekte olup, sadece askeri komisyonların ve bu süre zarfında rafine edilen prosedürlerin etkinleştirilmesi gerekmektedir. Askeri celpler artık dijital olarak bir Gosus Hizmetleri hesabına gelebilecek ve bir kullanıcının profilinde görünmeleri etkin teslimat olarak kabul edilecektir. Ancak Kremlin’in sözleşmeli asker alımında başarılı olduğu ve seferberlik olmadan da bunu yapabileceği yönünde iddialar da var. Ancak her şey Moskova’nın savaş planının ne olduğuna bağlı. Eğer Kharkiv, Odesa ve Nikolaev’in hedef alınacağı büyük bir saldırı planlanırsa, mevcut birlikler yeterli olmayabilir. Her halükarda Putin, seçimlerden sonra seferberlik kararı almak için ‘toplumsal bir yetkiye’ sahip. Ne de olsa, nüfusun yüzde 87’si Görünüşe göre seçmenler mutlak önceliğin Ukrayna’ya karşı savaş olduğu konusunda hemfikir.
Seferberlikten daha kesin olan şey ise baskının yoğunlaşmasıdır. Rusya’da üç yeni ‘melez cezaevi kolonisi’ kuruluyor. Rus hapishanelerinin son yıllarda, sadece savaş için kitlesel askere alımlar nedeniyle bile boş kalmaya başladığı ve mahkum sayısının rekor düzeyde düşük olduğu düşünüldüğünde, yatırımın büyüklüğü şaşırtıcı olabilir. Öyleyse neden yenilerini inşa edelim? Rusların baskının kitleselleşeceğinden ve gulag sisteminin geri döneceğinden korkması şaşırtıcı değil. Çünkü savaş aynı zamanda büyük iş kayıpları anlamına gelir ve bir savaş ekonomisinin ellere ihtiyacı vardır. Hapishane işgücünün kullanımı, tam da rejimin ihtiyaç duyduğu yerlerde boşlukları doldurmanın bir yolu olabilir.
Vilnius’ta Leonid Volkov’a yapılan saldırı da geçmiş günlerin kötü bir işaretiydi. Volkov, Navalny‘nin önde gelen ortaklarından biriydi ve yıllarca merhum muhalif tarafından kurulan Yolsuzlukla Mücadele Vakfı’nın başkanlığını yaptı. Avrupa Birliği topraklarında önde gelen bir siyasi göçmene yapılan acımasız saldırı sadece rejimi eleştiren herkes için bir uyanış çağrısı değildir. Bu aynı zamanda, Rus göçmenlere ev sahipliği yapan devletlerin, ya bu çevrenin istihbarata karşı korunması için yatırımları arttırmak ya da Kremlin kurumlarının topraklarına serbestçe girmesini kabul etmek gibi bir seçeneğe sahip olduklarının da kanıtıdır.
“Cheburnet” ve “dijital gulag”
Putin’in önümüzdeki altı yıllık başkanlık döneminde de, yasadışı anayasa değişikliklerine dayanarak, ülkeyi özellikle Batı’dan izole etmek için izlediği yol değişmeyecektir. Yıllardır Rusya’nın üzerinde ‘Cheburnet’ ve ‘dijital gulag’ hayaletleri dolaşıyor. İlk terim ‘egemen internet’ anlamına gelmektedir, yani içeriğin titizlikle filtrelendiği ve kontrol edildiği, yabancı sitelere etkin bir şekilde kapalı bir ağ. İnternetin düşmanca eğilimlerden korunması gerektiğine ilişkin tartışmalar Rusya’da en azından 2014 yılından bu yana devam etmektedir.
İki yıllık savaşın ardından, bağımsız medyanın çoğunun yasaklanması ve Rusya’nın Batı ile ilişkilerini terk etmesiyle birlikte, enformasyon alanındaki izolasyonun daha da derinleşmesi kesin gibi görünüyor. Örneğin, on yıldır Letonya’dan faaliyet gösteren ve belki de Rusya’nın en popüler muhalif medya kuruluşu olan Medusa’nın altyapısına yönelik eşi benzeri görülmemiş hack saldırısında bunu görmek mümkün. Medusa’nın editörleri seçimden önceki hafta hizmeti sürdürmekte zorlandılar ve seçim döneminde rejimin uygunsuz hizmetleri etkili bir şekilde engelleyebileceği veya geçici olarak internet bağlantısını tamamen kesebileceği endişesiyle okuyuculara özel bir bültene kaydolmalarını tavsiye ettiler.
Öte yandan ‘dijital gulag’, dikenli tel örgülerin ardında dünyadan izole edilmiş bir internetten daha fazlasıdır. Rusya’da yüz tanıma özellikli kameraların kullanımı yaygınlaşıyor. Şu anda merkezi sistem en iyi yüzde 74 kapsama oranıyla Moskova’da çalışıyor. kamusal alanlar ve yüzde 90’ı. konut siteleri. Petersburg ve Tataristan’da daha küçük ölçekte faaliyet göstermektedir ve diğer bölgelerde hala kalıntı halindedir. Ancak rejim, özel olanlar da dahil olmak üzere devlet dışı aktörlerin izlenmesi de dahil olmak üzere giderek daha fazla şehir ve alanı kapsamayı amaçlamaktadır. The Moscow Times’ın aktardığı rakamlara göre, bu amaçla ayrılan bütçe 2019-2022 yılları arasında 2,5 kat arttırıldı. Rusya Dijitalleşme Bakanlığı bunun güvenliği artıracağını ve suç tespit oranlarını yüzde 30 oranında yükselteceğini iddia ediyor. Muhalefet, kitlesel bir yüz tanıma sisteminin yalnızca bir gözetim ve baskı aracı olmasından haklı olarak endişe duymaktadır. Mahremiyet hakkı gibi bir lüksten artık bahsedilmiyor bile.
‘Dijital gulag’ aynı zamanda kontrolün yoğunlaştırılması ve yukarıda bahsedilen Gosus Hizmetleri gibi orduya çağrı iletecek araçlar yoluyla vatandaşların eylemlerini kontrol etme yeteneğinden oluşmaktadır. Komisyona gelmemesi durumunda, dijital celp alan kişi otomatik olarak yurtdışına seyahat yasağı, ulaşım aracı, gayrimenkul satın alamama ve tescil ettirememe, iş kurmaktan men edilme gibi yaptırımlara maruz kalacaktır.
Kapalı toplum ve Putin’in tersine NEP’i
2023 kışında, önde gelen Rus ünlüler artık meşhur olan ‘çıplak parti’ için bir araya geldiklerinde, ülkede ahlaki bir dönüşümün gerçekleşmekte olduğu açıkça ortaya çıktı. Bunun habercisi zaten Ukrayna’ya yönelik geniş çaplı saldırganlığın harekete geçirdiği kınama dalgasıydı. Kamuoyu denetiminin ne kadar geniş kapsamlı olabileceği, tuhaf kıyafetleriyle başta ‘Z-vatanseverler’ ve hatta Putin’in kendisi olmak üzere kamuoyunu öfkelendiren etkinliğe katılanlar tarafından gösterildi. ‘Cephede bizim çocuklar siperlerde otururken’ ya da etli saldırılarda ölürken, Moskova’nın yakın zamana kadar cesurca iddia edebildiği hedonizmin başkentinde bile artık ‘renkli kuşlara’ yer yoktur. Sonuç olarak, ünlüler kamuoyu önünde geri çekilmek zorunda kaldı ve TV programlarına geri dönmenin bedeli cephedeki Rus askerleri için turlar oldu. Rejim böylece herkesin aynı hizada yürümesi gerektiği, herhangi bir sapmanın hoş karşılanmayacağı yönünde açık bir mesaj göndermiştir. Aynı ünlüler sosyal ağlarında itaatkâr bir şekilde vatandaşlık görevlerini yerine getirdiklerini ve oylarını kullandıklarını bildirdiler – yine kimin için kullandıkları belli.
Savaş paraya mal olur, bu yüzden fedakarlık gerektirir. Seçimlerden birkaç gün önce Vyzhnye Istorii portalı, Putin’in kesin zaferinin ardından Rusların kişisel gelir vergisi de dahil olmak üzere vergi artışıyla karşı karşıya kalacağı bilgisine ulaştı. Yeni vergi ilerleme kuralları, başta metropol orta sınıfı olmak üzere yaklaşık 20 milyon kişiyi kapsayacak. Ancak, özellikle cepheye gitmekle kıyaslandığında, yeni gerçeklikte daha yüksek vergiler onlar için hala karşılanamaz bir bedel.
Son zamanlarda Rusya’nın silah ve mühimmat üretimini arttırdığı ve ekonomisini savaş moduna geçirdiği konuşuluyor. Putin’in devletinde ‘özelleştirme sonuçlarının gözden geçirilmesi’ olarak da bilinen artan mahrumiyetten daha az bahsedilmektedir. Konu, 1990’larda özelleştirilen ve savcılığın da yardımıyla son iki yılda özel ellerden devlet kontrolüne geçen varlıklarla ilgili. Bu şekilde Putin ve adamları, kendi bakış açılarından stratejik olan ekonomi alanlarını ‘mahrum bırakıyorlar’. Aynı zamanda, birkaç yıl içinde ekonomik sistemin radikal bir şekilde elden geçirilmesini gerektirebilecek olan özel mülkiyet ve onun korunmasını da sorguluyorlar.
Nemtsov ve Navalny gülümsüyor
Seçim günlerinde – oy verme işleminin üç güne yayılması, hile yapmayı ve süreci kontrol etmeyi kolaylaştırdığı için – 2015 yılında öldürülen Boris Nemtsov ve kısa süre önce ölümüne neden olunan Alexei Navalny’nin önceki yıllardaki seçimlerden hatıra fotoğrafları Rus sosyal medyasında dolaşıma girdi. Gülümseyerek oy pusulalarıyla poz verdiler. Bunları açıkça göstererek seçimlerin zaten adil olmadığını gösterdiler. Geçtiğimiz hafta sonu bazı Ruslar, ağır bir şekilde cezalandırılacak olmalarına rağmen oy pusulalarını sandıklardan çıkarmayı ve Navalny’nin hala taze olan mezarına taşımayı başardı. Kartların üzerine insanlar örneğin şunları yazdı: “Navalny – benim başkanım”. Muhtemelen bu tuhaf siyasi büyücülük eylemini gerçekleştirirken kimse gülümsemiyordu. Sahteciliğe ve ikiyüzlü bir sisteme karşı isyan artık neşeli bir performans değildir.
Rusya’da siyasi muhalefet diye bir şey yoktur. Ülke içindeki siyasi gerçekliği etkilemeye yönelik her türlü olasılık tükenmiştir. Rejime karşı muhalefetlerini seçimler yoluyla nasıl gösterebileceklerine dair çeşitli fikirler arasından, rejimi herhangi bir şekilde tehdit edebilecek bir tanesini seçmek imkansızdı. Sonunda, Yulia Navalny gibi isimler ‘Putin’e karşı Hayır’ eylemi çağrısında bulunmaya karar verdi. Ve gerçekten de Pazar günü öğle saatlerinde Rus kalabalıklar yurtiçinde ve yurtdışında oy kullanma merkezlerine akın etti. Ancak, görüntüler vatandaşların birliğini gösteren büyük bir katılımın propaganda anlatısının bir parçasıyken buna başarı denemez.
Kremlin, seçim gösterisini meşrulaştırmak için büyük bir katılım istedi. Muhalefet bu yapımda figüran olmayı kabul etti. Bu nedenle, Rus işgali altındaki topraklarda uçan seçim komisyonları silahlı ve maskeli askerler eşliğinde Putin için oy toplarken, Ukraynalıların bu çabaları utançla izleme hakkını inkar etmek zordur. Ukraynalı köşe yazarlarına göre gerçek Rus muhalefeti, 17 Mart Pazar günü seçim merkezlerine gelip bir süre orada durmaya karar veren muhalefet değil, Ukrayna ordusunun yanında gönüllü birlikler halinde savaşan ve son günlerde yoğunlaşan mitingleriyle Rus sınır kasabalarını taciz eden muhalefettir.
Rusya’daki seçimler düzmece, Ukrayna’daki savaş ise gerçektir.
**
Avrupa Birliği tarafından finanse edilmektedir. İfade edilen görüş ve düşünceler yazarlara ait olup Avrupa Birliği’nin veya Adalet, Özgürlük ve Güvenlik Genel Müdürlüğü’nün görüşlerini yansıtmayabilir. İletişim Ağları, İçerik ve Teknoloji. Bunlardan ne Avrupa Birliği ne de fon sağlayan kurum sorumludur.
