Nikopol, de martelaar “overwinning stad”

In Oekraïne’s Dnipro regio zijn duizenden huizen, winkels, kantoren, scholen, ziekenhuizen en kleuterscholen verwoest en beschadigd. De meeste liggen in en rond Nikopol. Elke dag en elke nacht loeien er urenlang sirenes. De inwoners van Nikopol leven in constant gevaar en een rustige nacht is een zeldzaamheid. Maar beschietingen zijn niet het enige gevaar. 

Aan de andere kant van het opgedroogde Kakhovka stuwmeer ligt de kerncentrale van Zaporizhzhia, de grootste in Europa, en ontgonnen door de bezetters. Dit is de realiteit waarin Nikopol al meer dan anderhalf jaar leeft: onder vijandelijk vuur, zonder water en onder de dreiging van een nucleaire ramp.

Wonen in de schaduw van de vijand

Al meer dan een jaar staat Nikopol op alle nieuwsfeeds van Oekraïne. Zelfs als de kaarten met luchtaanvallen van Telegram even leeg zijn, blijft Nikopol in het rood gemarkeerd. Het Russische leger beschiet de stad constant, dag en nacht. Historici zeggen dat de stad in de tijd van de Kozakken werd gebouwd als fort. In de 21e eeuw kijkt Nikopol, met een kozak op het wapen, opnieuw een vijand in de ogen.

In maart 2022 bezetten Russische troepen Enerhodar in de naburige regio Zaporizja, met zijn kerncentrale. De vijand zette een groot aantal soldaten en uitrusting in bij de centrale en in de omliggende dorpen. Toen verborgen de terroristen [de Russische troepen] zich achter de nucleaire site en begonnen cynisch en genadeloos Nikopol te beschieten, aan de overkant van het Kakhovka reservoir.

De afstand tussen Nikopol en de vijandelijke stellingen was slechts 8 kilometer over het water. Daarna begonnen de bezetters de burgers te terroriseren met voortdurende aanvallen van Grad meervoudige raketwerpers en kanonartillerie. Later begonnen de regelmatige aanvallen met drones. Sinds juli 2022 hebben de inwoners van Nikopol helemaal geen rust meer gehad.

Het is onmogelijk om onder zulke aanhoudende beschietingen te leven. Inwoners van Nikopol begonnen hun huizen te verlaten.

Yevgeniy Yevtushenko, hoofd van het militaire bestuur van het district Nikopol, schetst de situatie: “Volgens het ministerie van Financiën woonden er op 1 januari 2022 105.160 mensen in Nikopol. Vandaag [september 2023] woont nog ongeveer 40 procent van de inwoners in de stad. De meeste mensen verhuizen dieper het district in, d.w.z. naar plaatsen die niet in de directe vuurlinie liggen. Dit zijn onder andere Tomakivska, Pershotravnevska, Pokrovska en de meer afgelegen Myrivska dorpen. Ze reizen ook naar het westen van Oekraïne en naar het buitenland.”

Olena, een inwoonster van Nikopol, herinnert zich hoe het begon: “Hoewel er al meer dan een jaar voorbij is, herinner ik me nog de eerste beschietingen. De sirene gaf ons geen tijd om af te gaan, want het duurt maar een paar seconden voordat een granaat ons bereikt vanuit Enerhodar. Eerst verstopten we ons in de gang. Ik bedekte de kinderen met een deken om te voorkomen dat ze gewond zouden raken door granaatscherven. Mentaal was het bijna ondraaglijk. We leefden allemaal in afwachting van de aanvallen. En ze kwamen steeds vaker.”

Als het warm was, gingen zij en haar familie naar afgelegen dorpen om de nacht door te brengen, slapend in een tent of in de auto. Olena vertelt dat er in de buurt van Nikopol hele tentensteden begonnen te groeien. Daar verbleven mensen zoals zij: mensen die niet weg konden of wilden uit hun geboortedorp.

“We werden rond 5 uur ’s ochtends wakker, reden terug naar Nikopol, namen een douche, ontbeten en gingen aan het werk”, vertelt Olena. “Dit duurde tot het eerste koude weer. Toen werd het fysiek onmogelijk om in een tent of auto te leven, dus verhuisde ik met mijn familie naar het dorp van mijn moeder. Het ligt ver van Nikopol, ongeveer 40 kilometer verderop. Nu is het ons thuis. Mijn man en ik gaan van daaruit elke dag naar ons werk. En de kinderen zijn veilig bij hun oma.”

Het dagelijks leven in het vizier van de vijand

Een ander ding dat mensen bang maakte, was het feit dat er op elk moment van de dag een aanval kon komen. Elke dag blijven de terroristen Nikopol, eens een prachtige plaats, verminken. Er zijn honderden beschadigde huizen, doorboorde daken, verbrijzelde ramen en muren. De vijand heeft met zijn artillerie kleuterscholen en scholen, winkels, auto’s, boerderijgebouwen, fabrieken en kantoren verwoest. En dat blijft hij doen.

De bewoners zeggen dat er geen wijk meer is die niet beschadigd is. Desondanks probeert de stad te leven zoals voor de oorlog. Apotheken, winkels en markten zijn open. Het openbaar vervoer rijdt en je kunt zelfs naar het centrum voor een kopje koffie.

Tetyana Sidenko – Vesti Prydniprovia (Dnipro)

Vertaald door Harry Bowden