Barsten in de Russische façade
Zullen eieren Poetin ten val brengen?
Deze vraag deed me denken aan het oude verhaal over Kasjtsjei de Doodloze, een personage uit de Russische folklore. Kashchey ontvoert prinsessen en de held, Tsarevich Ivan, moet hen redden door Kashchey te doden. De sleutel tot het doorbreken van Kashchey’s onsterfelijkheid ligt in een ei dat verborgen zit in een reeks geneste voorwerpen. Wanneer Tsarevitsj Ivan het ei vindt en breekt, sterft Kasjtsjei. De held keert triomfantelijk terug en leeft nog lang en gelukkig met de prinses.
Vladimir Poetin’s tartende beleid maakt het gemakkelijk om hem met Kasjtsjie te identificeren, en Rusland’s aanhoudende “eiercrisis” doet denken aan het volksverhaal. De prijs van eieren is in Rusland sterk gestegen, met tientallen procenten in het afgelopen jaar. In sommige regio’s klagen mensen over de daarmee samenhangende tekorten en plaatsen ze foto’s van lege winkelschappen op sociale media.
Poetin gaf de stijgende inkomens de schuld van de prijspiek. Dit is wishful thinking, typisch voor propaganda van het Kremlin. Het wordt samengevat door een favoriete zin van mij, “Путин поручил разобраться”. Grofweg: Poetin gaf instructies om het probleem te omarmen.
Op The Insider magazine, Marina Dulneva heeft taken de eierkwestie onder de loep genomen en experts en producenten om hun eigen uitleg gevraagd.
Het lijkt erop dat sancties de productie van eieren inderdaad duurder maken. Voer, antibiotica en andere magische brouwsels die kippen productief maken, kwamen vroeger allemaal uit het Westen. Nu komen ze Rusland binnen via zogenaamde parallelimport, dat wil zeggen via derde landen. Dit betekent hogere kosten.
Tweede zijn de broedeieren, waar kippen en kuikens van afkomstig zijn, ook grotendeels geïmporteerd. De levenscyclus van een legkip is ongeveer 18 maanden tot 2 jaar. Dus nu pas wordt het tekort duidelijk.
Voor de Russen zelf zijn eieren vooral belangrijk omdat ze een bron van goedkope eiwitten zijn ter vervanging van vlees, dat steeds minder Russen zich kunnen veroorloven.
Er kan nog een vierde factor worden toegevoegd. Telkens als de prijzen van eieren ter sprake komen, zal een vertegenwoordiger van de voedingsindustrie zeggen dat eieren het enige product zijn dat niet nagemaakt kan worden. Veel voedseltekorten kunnen bijvoorbeeld worden afgedekt met palmolie, maar van palmolie kan geen ei worden gemaakt.
De realiteit is dat Rusland als gevolg van de oorlog een crisis aan het opbouwen is. Dit blijkt niet uit indicatoren zoals het BBP of de inflatie, omdat de Russische economie wordt gevoed door enorme uitgaven aan de oorlog. Maar, zoals Holod rapporteert, zijn onafhankelijke deskundigen het erover eens dat dit economische model onhoudbaar is en dat 2024 een moeilijk jaar wordt voor Rusland.
Russische infrastructuur brokkelt af zonder hulp van bommen
Maar niet alleen eieren voorspellen weinig goeds voor Rusland.
Voor het tweede jaar op rij voedt de Russische propaganda de mensen met van leedvermaak doordrenkte beelden van Europa dat bevriest zonder Russisch gas. Er worden raketten afgevuurd op de Oekraïense verwarmingsinfrastructuur om de onhandelbare Oekraïners met meer directe middelen te bevriezen. Maar voor nu, en ondanks hun reputatie van winterhardheid, zijn het de Russen die bevriezen.
In een aantal Russische steden bevriezen tienduizenden mensen in hun flat door kapotte boilers en gesprongen waterleidingen, Novaya Gazeta Europe report. Gewone Russen warmen zich bij de kolenovens in hun achtertuin of zoeken hun toevlucht bij familie of vrienden.
Russische infrastructuur stort uit zichzelf in, door eenvoudig gebrek aan onderhoud. Het is een slechte prestatie voor Poetins gasimperium, zijn land van sociale en economische stabiliteit.
Het blijkt moeilijk om te investeren in stadsverwarmingssystemen als er honderden miljoenen dollars nodig zijn voor elke nieuwe raketaanval op Oekraïne. En het Kremlin heeft zo zijn prioriteiten.
In het kort: de Russische infrastructuur is vervallen, de mensen leven slecht en de crises stapelen zich op. Poetin is oud, zijn politieke systeem is inefficiënt en het geweld keert van het front terug naar het thuisland. De oorlog is een duidelijke weerspiegeling geworden van de koloniale structuur van het land. Het jaar is slecht begonnen voor Poetin; het zou mooi zijn als zijn regime het niet zou overleven.
Wit-Rusland: een nieuwe golf van politieke onderdrukking
Terwijl Rusland worstelt met de winter, gaat er een nieuwe golf van gewelddadige onderdrukking door Belarus. De afgelopen dagen hebben de veiligheidsdiensten van het regime familieleden van politieke gevangenen opgepakt. Wit-Russische NGO’s en geëmigreerde politici geloven dat zo’n 150 mensen zijn meegenomen.
Eén van de redenen die wordt gegeven voor de detenties is dat families van politieke gevangenen – en sommige ex-gevangenen die sindsdien naar huis zijn teruggekeerd – financiële hulp ontvingen van Wit-Russische organisaties die in het buitenland zijn gevestigd.
In werkelijkheid kan deze nieuwe golf van repressie in verband worden gebracht met de komende verkiezingen in Wit-Rusland, die paradoxaal genoeg geen politieke betekenis zullen hebben. Schrijfster Anna Zlatkowskaja gelooft deze onderdrukking is een nieuwe poging om solidariteit in de Wit-Russische samenleving uit te roeien, door het simpelweg te criminaliseren.
In de tussentijd schrijft het Wit-Russische portaal Zerkalo dat in 2023 ten minste 200 mensen werden vastgezet na hun terugkeer naar Wit-Rusland. Het regime gebruikt zowel beloningen als straffen om emigranten terug te lokken. Het belooft hen veiligheid in ruil voor berouw over hun kritiek op het regime en hun deelname aan de protesten. En ondertussen maakt het hen onmogelijk om hun bezittingen vanuit het buitenland te beheren en officiële documenten te verkrijgen bij Wit-Russische consulaten.
Voor iedereen die ook maar één kritische opmerking heeft gemaakt tegen Aleksandr Loekasjenka, laat staan een actie of initiatief heeft georganiseerd, is het gevaarlijk om in Wit-Rusland te zijn. Maar politieke ballingen bevinden zich in een vreselijke situatie, vooral als hun familie in Wit-Rusland blijft.
Polen: Het verslagen rechts weigert op te geven
De pro-democratische coalitie die de Poolse verkiezingen van oktober won, worstelt met de erfenis van acht jaar bewind door Jaroslaw Kaczynski en zijn trawanten.
Zoals Grzegorz Sroczyński points out in Gazeta.pl, was het nooit gemakkelijk om een land te rehabiliteren waarvan de checks and balances systematisch zijn ontmanteld en waar de president zelf een vijandige speler blijft. Polarisatie wordt steeds erger, constateert Jakub Majmurek in Krytyka Polityczna, waardoor een sfeer van somberheid ontstaat en zorgen over de levensvatbaarheid van de Poolse instellingen.
Een symbool van deze cultuuroorlog is de zaak van twee parlementsleden van de voormalige regeringspartij, Mariusz Kaminski en Maciej Wąsik. Het tweetal kreeg twee jaar gevangenisstraf voor het verkrijgen van valse documenten een tiental jaar geleden, toen ze betrokken waren bij de oprichting van het Centraal Bureau voor Corruptiebestrijding. Van buitenaf lijkt hun detentie een komedie van fouten. Van dichtbij lijkt het echter meer op een triest geval van politieke chicanes, waarbij de zittende president boeven beschermt omdat ze toevallig zijn trawanten zijn. Het verhaal laat zien dat noch de wet, noch goede politieke manieren ertoe doen als de belangen van deze partij op het spel staan.
Dit kan helaas het gezicht van de Poolse politiek zijn tot de volgende presidentsverkiezingen in 2025. Dat zal de eerste kans zijn om een staatshoofd te kiezen die de regerende coalitie zal steunen in plaats van moedwillig haar acties te saboteren voor bekrompen partijpolitiek gewin.
