Belastingontduiking, rijkdom en het monopolie van de smaak
Eén biljoen
Niet alleen wordt kapitaal minder belast dan loonarbeid, het ontduikt ook vrij gemakkelijk belasting. Eén biljoen dollar, ongeveer 950 miljard euro is het deel van de winst – van een totaal van 16 biljoen – die grote mondiale bedrijven in 2022 hebben overgebracht naar belastingparadijzen. Dit zijn bankdeposito’s, aandelen en andere waardepapieren die niet worden aangegeven in hun respectieve landen. Het nauwelijks voorstelbare bedrag, Le Monde vertelt ons, is gelijk aan het BBP van België en Denemarken – samen.
De cijfers komen uit het Global Tax Evasion Report dat op 23 oktober is gepubliceerd door het EU Tax Observatory. De situatie is in feite verbeterd: “In de afgelopen twintig jaar is de rijkdom die verborgen is in belastingparadijzen gedaald van het equivalent van 9 procent van het mondiale BBP naar 3 procent,” legt uit het Franse maandblad Alternatives économiques. In Europa zijn het Nederland, Ierland, Luxemburg en België die samen ongeveer de helft van deze “ontdoken” winsten beschermen.
Kloof tussen mannen en vrouwen: werk, media en armoede
Het World Inequality Lab, dat gegevens uit verschillende bronnen met elkaar vergelijkt, legt uit dat vrouwen begin jaren negentig ongeveer 30 procent van het wereldwijde inkomen uit werk verdienden. Dit cijfer is nu gestegen naar 35 procent, maar 50 procent is nog ver weg. Wat is “wereldinkomen”? De onderzoekers die aan het rapport werkten (volledige versie hier) beschouwen het als de som van inkomen verdiend met werk, werkend en niet, op nationale basis.
In de online nieuwsconsumptie “was de genderkloof [in de EU] 14,5 procentpunten (57,2 vs 42,7 procent) in mei 2023”, verklaart een analyse door The Fix Media van gegevens van 661 online nieuwsaanbieders in EU-landen. The Fix vergelijkt deze gegevens met een observatie uit Reuters’ Digital News Report, namelijk dat nieuws structureel is ontworpen voor consumptie op basis van geslacht: het idee dat een man de krant leest terwijl hij ontbijt, terwijl vrouwen tv moeten kijken of naar de radio moeten luisteren.
Het negeren van vrouwenkwesties kost de gezondheid, het geluk en de emancipatie van 340 miljoen vrouwen, ongeveer 8 procent van de vrouwelijke wereldbevolking. Dit cijfer komt uit het nieuwste VN-rapport The Gender Snapshot 2023. Er wordt speciale aandacht besteed aan een categorie die volledig in de steek is gelaten: “oudere” vrouwen. In 28 van de 116 landen waarvoor gegevens beschikbaar zijn, heeft minder dan de helft een pensioen.
Een vrouw aan het hoofd van Duitslands grootste metaalvakbond
Christiane Benner is gekozen tot hoofd van IG Metall, ’s werelds grootste vakbond in de metaalindustrie, report Duitsland’s Deutsche Welle. IG Metall, waarvan slechts 20 procent van de leden vrouw is op een totaal ledenaantal van meer dan 2,2 miljoen, is niet de eerste die in Duitsland door een vrouw wordt geleid. Yasmin Fahimi werd gekozen voor Deutsche Gewerkschaftsbund, en Daniela Cavallo staat aan het hoofd van de Betriebsrat, de werknemersvertegenwoordigingsraad van Volkswagen.
Vreet de rijken
Rijkdom en armoede zijn een heel reëel probleem, verankerd in aantallen, levensomstandigheden en gewoonten. Ze zijn ook een kwestie van symboliek en representatie. De eetcultuur is een goed voorbeeld. “Hey arme mensen, kunnen jullie niet leren om een veganistische curry te koken in plaats van jezelf vol te proppen met walgelijke diepvriesmaaltijden?” luidt de kop in het Franse tijdschrift ADN, in een interview met journalist Nora Bouazzouni over haar nieuwste boek, Mangez les riches (“Eet de rijken”, uitgegeven door Nouriturfu). Bouazzouni heeft eerder de relatie tussen voedsel en representatie onderzocht, met name het verband tussen honger en seksisme, en tussen vleesconsumptie en mannelijkheid.
In de Verenigde Staten leven mensen met hogere inkomens gemiddeld 10 tot 14 jaar langer dan mensen onderaan de inkomensladder. Zwaarlijvigheid, chronische ziekten zoals kanker, diabetes en hart- en vaatziekten treffen de minder bevoorrechte klassen onevenredig. De reactie hierop is vaak het veronderstellen van incompetentie: de armen krijgen de schuld van hun slechte gezondheid – “Waarom eten ze niet beter? Waarom bewegen ze niet?” – terwijl het, vanuit een politiek perspectief, gezien zou moeten worden als een “systemisch falen van onze samenlevingen.”
Wanneer de lagere klassen geconfronteerd worden met inflatie, wordt hen verteld hoe ze geld kunnen besparen – “rich-splaining” – in plaats van politieke actie te ondernemen om lonen en omstandigheden te beschermen en te verbeteren. Als het om voedsel gaat, worden er voedselbonnen uitgedeeld en oordelen geveld: “We tolereren dat voedselcritici de top 25 banketbakkerijen in Parijs testen, terwijl de armen die hun kinderen Kinder Bueno of Twix-repen geven worden gestigmatiseerd.” Culinair kapitaal is ook ongelijk.
Ongedocumenteerde arbeid loont ook: de menselijke kosten van de Olympische Spelen van 2024
Vanuit de boeken of onder contract, vaak onder valse namen, vinden arbeidsmigranten zonder papieren een manier om te werken. Een flink aantal is te vinden op de bouwplaatsen voor de Olympische Spelen van 2024, een evenement dat Frankrijk met veel pracht en praal hoopt te vieren. Op 17 oktober gingen deze arbeiders in staking, rapporteert Nejma Brahim in Mediapart: 600 arbeiders, vergezeld door vakbonden en verenigingen, bezetten een van de Olympische bouwplaatsen om regularisatie te eisen. Alleen al in de regio Parijs zijn de afgelopen maanden ongeveer dertig bedrijven getroffen door dergelijke protesten. Het fenomeen raakt alle sectoren, met name de bouw, catering en logistiek, en niet alleen in de aanloop naar de Olympische Spelen.
Over de lichamelijke autonomie van vrouwen
In Groenland eisen slachtoffers van de “spoel-campagne” gerechtigheid
Anne-Françoise Hivert | Le Monde | FR en EN (paywall)
Een verhaal dat klinkt als iets uit een dystopische tv-serie. Eind jaren zestig implanteerden Deense artsen intra-uteriene spiraaltjes bij de helft van de Groenlandse vrouwen in de vruchtbare leeftijd (vanaf 13 of 14 jaar), vaak zonder toestemming. Het doel was om het geboortecijfer van de archipel te verlagen. 67 vrouwen hebben de Deense regering nu aangeschreven om gerechtigheid te eisen.
Abortus in Kroatië
VoxFeminae | 3 oktober | HR
De Kroatische feministische media outlet VoxFeminae rapporteert over gegevens verzameld door het Kroatische feministische collectief fAKTIV om te zien hoe toegankelijk abortus is in Kroatië. Het vorige onderzoek van deze aard werd uitgevoerd midden in de Covid-19 pandemie, in april 2020. fAKTIV legde vragen voor aan de 30 instellingen in het land die abortussen mogen uitvoeren. Van sommige kreeg het geen antwoord, van andere waren de antwoorden vaag. Abortus bleek in slechts 14 instellingen mogelijk te zijn. De gegevens werden vervolgens vergeleken met het aantal gewetensbezwaarden en met het feit dat veel instellingen die geen abortus uitvoeren zich in de armste gebieden van het land bevinden. VoxFeminae benadrukt ook een ander belangrijk feit: de gemiddelde prijs van een zwangerschapsonderbreking is de helft van het gemiddelde Kroatische maandsalaris, dat ongeveer 560 euro bedraagt.
Abortus Dream Team: decriminalisering
OKO.press l 25 oktober l PL
Het Abortion Dream Team is een in 2016 opgerichte Poolse groep die vrouwen die een abortus willen ondergaan actief steunt. In een tekst die is gepubliceerd op OKO.press, vallen ze een belangrijke kwestie in het abortusdebat aan: Artikel 152 van het Wetboek van Strafrecht, dat mensen straft die meewerken aan het verkrijgen of uitvoeren van abortussen. “We willen dat elk tienerslachtoffer van een ongewenste zwangerschap kan rekenen op steun van de ouders”, schrijven ze. Tientallen moeders worden elk jaar gestraft in Polen voor hun humane en ondersteunende gebaar: het helpen van hun dochter bij het afbreken van een ongewenste zwangerschap.
Vertaald door Ciarán Lawless
