De verdediging van de mensenrechten, een blinde vlek in het Europese migratiebeleid
In 2021 waren er 8,84 miljoen nietEU onderdanen op de Europese arbeidsmarkt, goed voor iets minder dan 5 procent van de bevolking tussen 20 en 64 jaar, volgens cijfers van de Europese Commissie. Buitenlandse werknemers van buiten de EU waren oververtegenwoordigd in beroepen met een tekort aan arbeidskrachten – huishoudelijk personeel, persoonlijke diensten, bouw, enz. Geconfronteerd met een tekort aan arbeidskrachten zijn sommige lidstaten tot dezelfde conclusie gekomen: we moeten mensen vinden om banen te vervullen. Europa heeft migratie nodig.
Dit is een noodzaak die het continent moeilijk lijkt te kunnen verenigen met zijn eigen visie op migratiebeheer, die is afgestemd op een “fort Europa”-filosofie, waar niet zomaar iedereen naar binnen kan. Terwijl het nieuwe migratie- en asielpact zijn laatste loodjes legt, publiceert The Economist een artikel met de kop “Europa zit vast in een haat-nood-relatie met migranten”. Het Britse weekblad waarschuwt dat “Europa niet moet vergeten dat het morgen misschien beleefd dezelfde mensen uitnodigt die het vandaag laat verdrinken”.
Deze observatie wordt gedeeld door Alberto-Horst Neidhardt, directeur van het migratie- en diversiteitsprogramma bij het European Policy Center (EPC): “Europa moet nadenken over zijn behoeften: zijn bevolking vergrijst, er zijn vacatures en mensen zijn op zoek naar deze banen”, vertelde hij de Belgische media outlet Alter Echos in een interview. “Ze zijn bereid hun leven ervoor op te offeren. Maar wij willen ze naar huis sturen,” betreurt Neidhardt. Volgens hem is migratie niet alleen een economische kans voor de lidstaten; het openstellen van de Europese markt zou ook een manier zijn om de ongelijkheid in de wereld te verminderen.
“Het tekort aan arbeidskrachten in Europa is een zakelijke reden voor de regio om een nieuw contract met haar arbeidsmigranten te sluiten,” schrijft Ankita Anand in een analyse gepubliceerd in Sociaal Europa. “Maar niet alleen de economie, maar ook de menselijke principes van vrijheid, gelijkheid en waardigheid moeten de verandering sturen.
De journaliste bekritiseert het visumtoewijzingsmodel dat door werkgeverslanden wordt gebruikt en dat ze beschrijft als een “ingewikkeld systeem dat ogenschijnlijk werknemers uitnodigt, maar hen het slachtoffer maakt van illegale tussenpersonen (in thuis- en gastlanden) die hun migratie vergemakkelijken en tegelijkertijd een aardig bedrag aan ‘vergoedingen’ vragen die de werknemers zich niet kunnen veroorloven. Zo’n systeem leidt migranten in een schuldenspiraal en moet worden heroverwogen, stelt Anand.
In 2021 waren er 8,84 miljoen niet-EU onderdanen op de Europese arbeidsmarkt, wat neerkomt op iets minder dan 5 procent van de bevolking tussen 20 en 64 jaar, volgens cijfers van de Europese Commissie. Buitenlandse werknemers van buiten de EU waren grotendeels oververtegenwoordigd in beroepen met een tekort aan personeel – huishoudelijk personeel, persoonlijke diensten, de bouw, enz. Geconfronteerd met een tekort aan arbeidskrachten zijn sommige lidstaten tot dezelfde conclusie gekomen: we moeten mensen vinden om banen te vervullen. Europa heeft migratie nodig.
Dit is een noodzaak die het continent moeilijk lijkt te kunnen verenigen met zijn eigen visie op migratiebeheer, die is afgestemd op een “fort Europa”-filosofie, waar niet zomaar iedereen naar binnen kan. Terwijl het nieuwe migratie- en asielpact zijn laatste loodjes legt, publiceert The Economist een artikel met de kop “Europa zit vast in een haat-nood-relatie met migranten”. Het Britse weekblad waarschuwt dat “Europa niet moet vergeten dat het morgen misschien beleefd dezelfde mensen uitnodigt die het vandaag laat verdrinken”.
Deze observatie wordt gedeeld door Alberto-Horst Neidhardt, directeur van het migratie- en diversiteitsprogramma bij het European Policy Center (EPC): “Europa moet nadenken over zijn behoeften: zijn bevolking vergrijst, er zijn vacatures en mensen zijn op zoek naar deze banen”, vertelde hij de Belgische media outlet Alter Echos in een interview. “Ze zijn bereid hun leven ervoor op te offeren. Maar wij willen ze naar huis sturen,” betreurt Neidhardt. Volgens hem is migratie niet alleen een economische kans voor de lidstaten; het openstellen van de Europese markt zou ook een manier zijn om de ongelijkheid in de wereld te verminderen.
“Het tekort aan arbeidskrachten in Europa is een zakelijke reden voor de regio om een nieuw contract met haar arbeidsmigranten te sluiten,” schrijft Ankita Anand in een analyse gepubliceerd in Sociaal Europa. “Maar niet alleen de economie, maar ook de menselijke principes van vrijheid, gelijkheid en waardigheid moeten de verandering sturen.
De journaliste bekritiseert het visumtoewijzingsmodel dat door werkgeverslanden wordt gebruikt en dat ze beschrijft als een “ingewikkeld systeem dat ogenschijnlijk werknemers uitnodigt, maar hen het slachtoffer maakt van illegale tussenpersonen (in thuis- en gastlanden) die hun migratie vergemakkelijken en tegelijkertijd een aardig bedrag aan ‘vergoedingen’ vragen die de werknemers zich niet kunnen veroorloven. Zo’n systeem leidt migranten in een schuldenspiraal en moet worden heroverwogen, stelt Anand.
Polen is niet ontsnapt aan de crisis van het tekort aan arbeidskrachten, rapporteert Joanna Clifton-Sprigg voor de Poolse OKO.press. Het land heeft ook te maken met een migratiebehoefte. “Het is niet genoeg om mensen het land binnen te laten om succes te boeken,” schrijft Clifton-Sprigg. “We moeten accepteren dat ze anders zijn dan de lokale bevolking en om hun enorme potentieel te realiseren, moeten we ze praktische ondersteuning bieden. We moeten ook onze eigen burgers voorbereiden op hun komst.”
Voor de onderzoeker is er dringend behoefte aan een breed debat over de kosten en baten van migratie en de sociaal-culturele transformaties die het teweeg kan brengen. Zo’n discussie zal noodzakelijkerwijs ook over mensenrechten moeten gaan.
Hoewel het rechtvaardigen van de noodzaak en legitimiteit van migratie via economische imperatieven prijzenswaardig lijkt, zonder in te gaan op kwesties als ongelijkheid in werkgelegenheid, devaluatie van diploma’s, of de risico’s van uitbuiting waarmee arbeidsmigranten worden geconfronteerd, dergelijke intellectuele gymnastiek uiteindelijk het bevorderen van een utilitaire visie op migratie.
Frankrijk‘s wetsvoorstel gericht op het beheersen van immigratie is een goed voorbeeld. Zoals onderzoeker Emeline Zougbede uitlegt in The Conversation, bevatte de oorspronkelijke tekst een artikel – inmiddels verwijderd – waarin werd voorgesteld om “een legale weg naar regularisatie van ongedocumenteerden via werk” te creëren. Dit wekte bezorgdheid bij sommige linkse politici “omdat het de uitgifte van verblijfsvergunningen koppelde aan de economische behoeften van Frankrijk”. Deze politieke vertegenwoordigers wezen erop dat “regularisatie per definitie niet alleen een economisch gebaar is: het verleent ook sociale rechten.” Deze regularisatie die afhankelijk is van het nut van individuen, niet exclusief voor Frankrijk, is symptomatisch voor debatten die al jaren in het land worden gevoerd. De concepten van “geselecteerde immigratie” en “gedwongen immigratie” zijn al twee decennia bepalend voor het Franse migratiebeleid en lijken relevanter dan ooit.
In Frankrijk, net als elders in Europa, lijkt het erop dat de kwestie van respect voor fundamentele vrijheden steeds meer moeite heeft om een plaats te vinden in een steeds meer gepolariseerd publiek debat. Het economische argument is dus een laatste redmiddel geworden voor degenen die pleiten voor het openen van de Europese grenzen, zelfs als dit betekent dat het ideologische fundament waarop het migratiebeleid is gebouwd niet wordt aangepakt: de utilitaire visie die uiteindelijk het respect voor de mensenrechten heeft overschaduwd.
Over migratie en asiel
Europa: een migratiepact verpakt in een solidariteitsretoriek met concessies aan uiterst rechts
Aurora Báez Boza | El Salto | 18 oktober | ES
Terwijl sommigen het nieuwe Europese pact voor migratie en asiel beschouwen als een model van “solidariteit en gedeelde verantwoordelijkheid”, zien anderen het als een overwinning voor rechts en extreem-rechts. In haar analyse voor het Spaanse El Salto ontcijfert Aurora Báez Boza de concessies aan de conservatieven, met name op het gebied van de bescherming van de mensenrechten, en de gevolgen die deze concessies kunnen hebben voor het beheer van migratie door de lidstaten.
Winter bedreigt de (reeds vergeten) vluchtelingen van Nagorno-Karabach
Will Neal | The New Humanitarian | 25 oktober | EN
De winter nadert en tienduizenden vluchtelingen uit Nagorno-Karabach kampen met een tekort aan voedsel, medicijnen en onderdak. Deze grote politieke crisis, die nog maar een paar maanden geleden plaatsvond, is echter grotendeels uit de grote westerse media verdwenen.
De Belgische “asielcrisis”
Sarah Schug | Het Parlement Magazine | 6 november | EN
België beleeft momenteel zijn eigen migratiecrisis, gekenmerkt door herhaalde controverses en talrijke veroordelingen van de regering. Journaliste Sarah Schug doet voor The Parliament Magazine een verhelderend verslag van de situatie en het diepe politieke ongemak dat daaruit blijkt.
De iconische functie van de vluchteling
Christian Salmon | AOC Media | 23 oktober | FR
Migratie behoort nu tot de realiteiten die de collectieve verbeelding bevolken. Volgens onderzoeker en schrijver Christian Salmon vervullen beelden van vluchtelingen, schipbreuken en muren een zeer specifieke “iconische functie” en onthullen ze veel meer over ons, onze regeringen en onze staten dan je zou denken.
De exorbitante kosten van detentiecentra in Italië
Annalisa Camilli | Internazionale | 25 oktober | IT
Terwijl de Italiaanse regering de bouw van detentiecentra voor migranten als een “prioriteit” beschouwt, zetten sommigen vraagtekens bij de relevantie van deze ondoorzichtige en extreem dure structuren.
Vertaald door Ciarán Lawless
