In Oekraïne gaat het momenteel niet om het verbranden van kolen: de brandstichters van de oorlog zijn

Duitsland gaat drie stilgelegde kolencentrales weer in bedrijf nemen, schrijft Bloomberg. Dit nieuws deed me denken aan een gesprek met een publiek figuur die een Oekraïense journalist (de auteur van dit artikel) een “rondleiding” gaf over milieubescherming in Tokio in de zomer van 2022.

Junichi Kowaka is een Japanse specialist in voedselveiligheid en volksgezondheid. Hij zei: “Als de kolenindustrie in de Europese Unie investeert in een campagne om de rook van kolenverbranding op te ruimen, zal er geen schade zijn aan het milieu. Maar er zal wel schade zijn voor de agressorstaat.” De heer Kowaka verwees natuurlijk naar Rusland’s agressie in Oekraïne, die een grootschalige oorlog op het Europese continent heeft ontketend en waardoor Rusland onder economische sancties is komen te staan.

Achter het ogenschijnlijk eenvoudige advies gaat een studie schuil die gebaseerd is op de praktische beslissingen en acties van een groot Japans steenkoolbedrijf dat geïnteresseerd is in het oplossen van energieproblemen. Junichi Kowaka vond dat de Europeanen aandacht moesten besteden aan iets dat het makkelijker zou kunnen maken om Oekraïne te steunen in tijden van oorlog. Kowaka is een inwoner van Saitama, een stad van een miljoen in het grootstedelijk gebied Tokio, en redacteur van de maandelijkse publicatie Safety of Our Food and Life (alleen gepubliceerd in het Japans).

Na de grootschalige invasie van het Russische leger in Oekraïne kreeg Moskou strafsancties opgelegd voor zijn energiehandel. En na de aanvallen op Oekraïense kerncentrales keert de beschaafde mensheid, tenminste in de Oude Wereld, langzaam terug “van het gastijdperk naar het kolentijdperk” – al is het maar tijdelijk of gedeeltelijk. Deze gedwongen verschuiving moet de wereld bevrijden van haar afhankelijkheid van de energiebronnen van een staat die oorlogsmisdaden pleegt, meent de Japanse expert. Op deze manier kunnen we veilig overschakelen van het gebruik van gas, ook voor het opwekken van elektriciteit, naar andere fossiele brandstoffen die Europeanen de afgelopen jaren om milieuredenen hebben opgegeven.

Duitsland heropent een aantal kolen- en oliegestookte energiecentrales vanaf 2022 en zal een aantal andere blijven exploiteren, ondanks het masterplan van de regering-Olaf Scholz om de binnenlandse koolstofuitstoot te verminderen. Het VK, Oostenrijk, Polen en een aantal andere landen kijken ook naar de winning en verbranding van steenkool, gezien de aanzienlijke vermindering van de gasaanvoer uit het oosten. Van dit mineraal is bekend dat het gevaarlijke verbrandingsproducten produceert zoals lood, zwavel, formaldehyde, enz. Maar op dit moment zijn de daden van de oorlogsbrandstichters duidelijk een grotere bedreiging voor het voortbestaan van de mensheid.

Rook… zonder rook

Tijdens de reis naar Tokio vestigde Junichi Kowaka mijn aandacht op een lichtgrijs gebouw met een hoge schoorsteen. “Dit is een afvalverbrandingsoven,” zei hij.  We stapten uit de auto om rond het gebouw te lopen, dat midden in een dichte woonwijk ligt.

Ik moest meteen denken aan de Energia-fabriek, een bekend bedrijf in Kiev, aan de rand van de woonwijk Pozniaky. Die heeft ook een schoorsteen en verbrandt elke dag afval. En als de fabriek in bedrijf is en de wind naar de hoofdstad draait, is het moeilijk voor mensen om de vervuilde lucht in te ademen. Vanwege de stank sluiten de buurtbewoners hun ramen goed en proberen ze niet naar buiten te gaan.

Rijdend naar de Japanse fabriek, heb ik persoonlijk geverifieerd dat de faciliteit in werking was, met arbeiders die rondliepen en een vrachtwagen die aan het manoeuvreren was. Buiten bij de speeltuin rook ik geen onaangename geuren. Ik reed rond binnen een blok van de fabriek, langs een aangrenzende sportfaciliteit (met een zwembad) – en de lucht daar was heel normaal ondanks de verzengende zonnige dag. Ik nam foto’s van de schoorsteen van de fabriek en vroeg mijn gids waarom er geen rook was. Zou het kunnen dat de schadelijke uitstoot ’s nachts uitblaast, als de mensen slapen?

“Japanse afvalverbrandingsinstallaties en kolengestookte elektriciteitscentrales roken niet op een manier die je kunt zien,” legde Junichi Kowaka uit. “De uitstoot wordt zeer grondig gereinigd met behulp van de nieuwste technologie. Eventuele witachtige ‘rook’ uit de fabrieksschoorstenen is dus gewoon waterdamp. Sinds 1968 heeft  Japan een wet op de controle van luchtvervuiling. Deze wet reguleert niet alleen kolengestookte energieopwekking, maar ook alle industriële activiteiten waarbij afval betrokken is. En de eisen zijn sindsdien alleen maar strenger geworden.”

Ik vroeg om meer informatie over de fabriek, die meer dan een kwart eeuw geleden werd gebouwd. Ze verbrandt afval, wekt elektriciteit op en kanaliseert haar overtollige warmte voor bijvoorbeeld het opwarmen van plaatselijke zwembaden. De zelfregulering van de uitstoot van gassen is zelfs strenger dan de wet voorschrijft. De deeltjesvervuiling van de verbrandingsoven is minder dan een vijfde van de nationale limiet. Als de hoeveelheid een kwart van de limiet overschrijdt, moet de fabriek worden stilgelegd, zeggen de exploitanten. De bijdrage van de installatie aan de opwarming van de aarde is minimaal.

Geen schade aan het milieu – maar wel aan de agressor

Toen sprak mijn Japanse collega de woorden waarvoor dit artikel is geschreven. Als de kolenindustrie van de Europese Unie investeert in een campagne om de rook van kolenverbranding op te ruimen, zal er minder schade zijn aan het milieu en meer schade aan de economie van de agressorstaat als gevolg van de sancties. Volgens hem moeten kolencentrales worden gemoderniseerd in plaats van gesloopt. Veel landen stoppen geleidelijk met het stoken van kolencentrales, maar dit is niet essentieel – het is gewoon nodig om koolstofdeeltjes zoveel mogelijk uit de uitstoot te verwijderen.

Kolen worden in veel industrieën gebruikt, dus het is belangrijk om de uitstoot te reguleren en schadelijke deeltjes te verwijderen. China heeft bijvoorbeeld veel problemen gehad met steenkool, vooral een paar decennia geleden. Toch kan Japan elk land ter wereld de juiste technologieën bieden om de uitstoot te verminderen. Deze kunnen bijvoorbeeld de levenskwaliteit van mensen met ademhalings- en allergische aandoeningen die in de buurt van energiecentrales en fabrieken wonen, aanzienlijk verbeteren.

“Koolstofdioxide is een broeikasgas, maar het is het zwarte stof in rookemissies dat de planeet oververhit,” benadrukte hij. “Als je naar Haneda Airport reist, neem dan een foto van alle schoorstenen die je vanuit het treinraampje ziet – ze zijn rookvrij. Laat de werkelijke situatie van deze industrie zien – dan zal er minder kritiek zijn op kolenverbranding. En de tegenmaatregelen van de Europese Unie, dat wil zeggen haar weigering om energie van Moskou te kopen, zullen Oekraïne redden.”

De conclusie van ons gesprek kwam natuurlijk, en is niet zo onverwacht. De zwarte wandaden van het Kremlin zijn erger dan de zwarte steenkool zelf. Het is dit criminele regime dat nu een aanzienlijke bedreiging vormt voor de beschaving. Er zou op aarde geen plaats mogen zijn voor de ideologie die Oekraïners terecht als hatelijk racisme bestempelen. Zonder racisme wordt de wereld schoner.

Vertaald door Harry Bowden

Dit artikel is bijgewerkt in december 2023. Een oudere versie is gepubliceerd op VectorNews.